W dniu 2.06.2023 r. w Chociebużu/Cottbus odbyła się urządzona z wielkim rozmachem 

„Niemiecko-serbołużycko-polska uroczystość spotkanie i dialog” z okazji 100-lecia urodzin serbołużyckiego malarza Jana Buka/Bucka. 

Było to jednocześnie prestiżowe otwarcie drugich odsłon wystaw z cyklów
„Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck”
oraz
„Hommage à Jan Buck (II): Widzieliśmy miejsce”. 

Całość przedsięwzięcia dofinansowano ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach Programu Współpracy INTERREG VA Brandenburgia – Polska 2014-2020, celu „Europejska Współpraca Terytorialna” i Funduszu Małych Projektów Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr. 

Patronaty objęli Michael Kretschmer – Premier Wolnego Kraju Saksonia, dr Dietmar Woidke, Premier Kraju Związkowego Brandenburgia, Cezary Przybylski – Marszałek Województwa Dolnośląskiego, a także – ze strony Zielonej Góry: Elżbieta Anna Polak – Marszałek Województwa Lubuskiego oraz J.M. Rektor Uniwersytetu Zielonogórskiego – prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski.

Bardzo bogaty program wydarzenia przygotowała oprócz partnerzów z Łużyc – Anny Kossatz-Kosel/ Kosacojc-Koselowej, pełnomoniczki ds. serbołużyckich z Urzędu Miasta Cottbus/Chóśebuz oraz Christiny Kliem/Kliemowa (kuratorki) i Steffen Krestin (dyrektora) z Wendisches Museum/Muzeum Sebołużyckiego w Cottbus/Chóśebuz – z imienia Uniwersytetu Zielonogórskiego – dr Lidia Głuchowska z Instytutu Sztuk Wizualnych UZ. 

Chociebuż/Cottbus powitał nas w pełnym słońcu. Przy wejściu do Muzeum Serbołużyckiego na delegację zielonogórską (w tym autobus z 40 przedstawicielami środowiska akademickiego i życia kulturalnego Zielonej Góry oraz wykładowcami i studentami UZ) oczekiwała na nas pani Anna Kossatz-Kosel/ Kosacojc-Koselowa, która moderowała uroczyste otwarcie wydarzenia. Gości przybyło tak wielu, iż część z nas przyglądała się zdarzeniu ze schodów i innych wnętrz Muzeum. 

Patronów projektu reprezentowali: Ursula Nonnenmacher – wicepremier Kraju Związkowego Brandenburgia, dr Markus Niggemann - pełnomocnik ds. gospodarki finansowej, rozwoju gospodarczego i spraw społecznych miasta Cottbus w imieniu burmistrza miasta Cottbus/Chóśebuz Tobiasa Schicka, Radosław Brodzik – dyrektor Biura Współpracy Zagranicznej i Europejskiej Współpracy Terytorialnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego oraz prof. dr. hab. Paulina Komorowska-Birger, dyr. Instytutu Sztuk Wizualnych UZ.

Gośćmi honorowymi byli Peter Buck/Pětr Buk – syn Jana Buka/Bucka z wnuczką Christiane Bukec. Przebieg uroczystości nadzorowała Justyna Michniuk - przedstawicielka Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr.

Oprawę muzyczną zapewnili: duet folklorystyczny Šwicamica (Gerald Schön i Gerhard Paucker), dający wgląd w lokalne tradycje i dbający o wspólne odśpiewanie hymnu serbołużyckiego, a także zespół studentów i absolwentów Instytutu Muzyki Uniwersytetu Zielonogórskiego (Michał Nienadowski, Maja Kaczyńska, Hubert Łachacz i Zuzanna Rynio), który godnie zaprezentował spektrum mozliwości jazzowo-estradowych swojej uczelni.

Krystyna Kliem/Kliemowa, kustoszka Wendisches Museum/Muzeum Serbołużyckiego w Cottbus/Chociebużu wygłosiła laudację na rzecz Jana Buka/Bucka i oprowadziła gości po retrospektywnej wystawie jego prac.

Podczas degustacji potraw regionalnych uczestnicy uroczystości mieli mozliwość obejrzenia filmu w reżyserii dr Lidii Głuchowskiej, zrealizowanego przez Annę Mazurkiewicz (we współpracy z Oleksiim Soboliewem) podczas minionej części projektu „Hommage à Jan Buck” w Budziszynie/Bautzen i Hórnikecy/Knappenrode.

Z Wendisches Museum/Muzeum Serbołużyckiego uczestnicy uroczystości wyruszyli wraz z jego emerytowanym kustoszem – Wernerem Meschankiem – na wycieczkę szlakiem pomników, mozaik i obiektów sakralnych w centrum Chociebuża ważnych dla Serbołużyczan. Peter Buck/Pětr Buk opowiedział o tryptyku poświęconym zwyczajom serbołużyckim, który instalował wraz ze swym ojcem. 

Kolejnym punktem programu było otwarcie wystawy dzieł artystów z Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego „Hommage à Jan Buck (II): Widzieliśmy miejsce” w Alte Segeltuchfabrik/Starej Fabryce Płótna Żaglowego. Ekspozycję otworzył odpowiedzialny za jej aranżację dr hab. Radosław Czarkowski, prof. UZ w imieniu własnym oraz dr Lidii Głuchowskiej – kuratorki naczelnej i kierowniczki naukowej projektu badawczo-wystawienniczego „Hommage à Jan Buck”. Nastepnie autorzy prac opowiadali o nich licznie zebranym gościom, udzielając także wywiadów dla Radia Berlin-Brandenburg oraz do filmu uwieczniającego całe przedsięwzięcie. Na wernisaż przybyła m.in. dr Anita Wincencjusz- Patyna z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, która wraz z Patrycją Sikorą i organizatorami z ISW UZ współtworzyć będzie kolejną edycję projektu „Hommage à Jan Buck” we Wrocławiu – miejscu studiów artysty.  

W bezpośrednim sąsiedztwie Alte Segeltuchfabrik – w Kunsthalle Lausitz – zaprezentowana została druga część retrospektywnej wystawy dzieł Jana Bucka/Buka. Gości powitał kurator tej instytucji – Heiko Straehler-Pohl. Na tle obrazów odbyło się forum naukowe z udziałem kuratorów obu ekspozycji (w tym m.in. kierowniczki cyklu wystaw „Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck”, Christiny Bogusz/Boguszowej, dyrektorki Sorbisches Museum/Muzeum Serbołużyckiego w Budziszynie) oraz artystów z Chociebuża – Helli Stoletzk/Stoleckojc i Jo Achermanna – profesora rzeźby z Brandenburskiego Uniwersytetu Technicznego Cottbus-Senfenberg. Polskie środowisko naukowe reprezentowali dr Małgorzata Mieczkowska – historyk i politolożka z Uniwersytetu Szczecińskiego oraz prof. dr. hab. Tomasz Jaworski z Instytutu Historii i dr Lidia Głuchowska z Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego. Całość wyrarzenia prowadziła Anna Kossatz-Kosel/Kosacojc-Koselowa, a moderację objął Herbert Schirmer. Oprawę muzyczną ponownie zapewniał kwartet jazzowy z Instytutu Muzyki Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Na poruszone podczas forum tematy dotyczące historii i kultury po obu stronach polsko-niemieckiej granicy rozmawiano także już po jego zakończeniu przy hojnie zastawionym bufecie.

W Chociebużu/Cottbus kolejnymi wydarzeniami z cyklu „Hommage à Jan Buck“ będą niemiecko-polsko-serbołużyckie sympozjum w Muzeum Miejskim oraz otwarcie wystawy „Po węglu... – krajobrazy i oblicza Łużyc“ w Alte Segeltuchfabrik w dniach 15–16.06.2023 roku.

Następne – odmienne od dotychczasowych – odsłony wystaw z cyklów „Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck” oraz „Hommage à Jan Buck” odbędą się w Muzeum Miejskim we Wrocławiu (15.09–31.12.2023), w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (2.02–5.05.2024) oraz w Muzeum Zamku i Twierdzy Senftenberg/Złym Komorowie (16.10.2024–5.01.2025). Także im towarzyszyć mają sympozja badawcze. 

Całość zainicjowanego w minionym roku w Muzeum Serbołużyckim (Serbski Muzej) w Budziszynie i w Muzeum – Zakładzie Energetycznym Hórnikecy (Energiefabrik Knappenrode) uwieczniona będzie we wspomnianym już filmie realizowanym przez dr Lidię Głuchowską i Annę Mazurkiewicz.